افسردگی در زنان یکی از شایع‌ترین اختلالات روانی است که تاثیرات عمیقی بر زندگی فردی و اجتماعی آنها دارد. از تغییرات هورمونی گرفته تا فشارهای اجتماعی، دلایل متعددی وجود دارد که باعث بروز این مشکل میشود. شاید شما هم روزها و هفته هایی را با احساس خستگی، نا امیدی و بی‌انگیزگی سپری کرده باشید؛ در حالیکه دلیل مشخصی برای آن نمی‌یابید!
طبق آمار به دست آمده از انجمن افسردگی آمریکا، زنان بیشتر از مردان در معرض افسردگی قرار دارند. اما چه چیزی افسردگی را در زنان بیشتر می‌کند؟ چگونه میتوانیم تاثیرات آن را کنترل کرده و بهبود دهیم؟
در این مقاله به علت‌ها و علائم این اختلال پرداخته و راه‌های شناخت و مدیریت آن را بررسی خواهیم کرد…
افسردگی در زنان چیست؟
زنان نقش‌های متعددی در زندگی دارند. مادر، همسر، کارمند، دوست، درمانگر، مراقب؛ و این فهرست همچنان ادامه دارد. پیچیدگی این نقش‌ها می‌تواند باعث نوسانات روحی برای زنان در طول زندگی شود. برخی از این تغییرات خلق‌وخو ممکن است به دلیل وقایع زندگی (مثل مشاجره با یک دوست) یا به دلیل هورمون‌ها (مثل بارداری یا چرخه قاعدگی) باشند. به طور کلی، پس از چند روز، هیجانات به تعادل می‌رسند و احساس ناخوشایند ناشی از آن ها کمرنگ میشود. اما بروز افسردگی در زنان موجب میشود که این افت خلق و خو، بعد از چند روز از بین نرفته و در فعالیت‌های روزمره و روابط آنان اختلال ایجاد کند. این وضعیت می‌تواند چرخه‌ای ناتوان‌کننده باشد و به دلایل متعددی رخ دهد. علائم می‌توانند هفته‌ها، ماه‌ها یا حتی سال‌ها طول بکشند و ممکن است به صورت متناوب یا یک‌باره بروز کنند.
افسردگی در زنان تقریباً دو برابر بیشتر از مردان است و معمولاً علل مختلفی در زنان نسبت به مردان دارد. عوامل موثر شامل: هورمون‌های تولیدمثلی، واکنش متفاوت زنان به استرس و فشارهای اجتماعی است که به تجربه‌های زندگی زنان منحصر به فرد است. در ادامه، اشکال مختلف افسردگی که بیشتر در میان زنان رایج است ذکر شده‌اند.
تفاوت افسردگی در زنان و مردان
افسردگی ممکن است هم مردان و هم زنان را تحت تاثیر قرار دهد، اما زنان بیشتر به این اختلال دچار می‌شوند. یکی از تفاوت‌های اصلی بین دو جنس، واکنش‌های متفاوت به استرس و فشارهای روانی است. هورمون‌ها و تفاوت‌های بیولوژیکی نیز می‌تواند در این زمینه نقش داشته باشد.
انواع افسردگی در زنان
بعضی از انواع افسردگی در مراحل خاصی از زندگی یک زن رخ می‌دهند. دوران بارداری، پس از زایمان، چرخه قاعدگی و دوره پیش از یائسگی با تغییرات فیزیکی و هورمونی همراه هستند که می‌توانند در برخی زنان منجر به بروز یک دوره افسردگی شوند.
- اختلال نارسایی پیش از قاعدگی (PMDD)
نوع شدیدتری از سندروم پیش از قاعدگی (PMS) است که در هفته‌های قبل از قاعدگی رخ می‌دهد. این نوع افسردگی در زنان باعث علائم شدیدی میشود. از جمله: احساس افسردگی، خشم یا تحریک‌پذیری، افکار مرتبط با خودکشی، تغییرات اشتها، نفخ، حساسیت پستان‌ها و درد در مفاصل یا عضلات.
- افسردگی پیریناتال
در دوران بارداری یا بعد از زایمان اتفاق می‌افتد. این نوع افسردگی بیشتر از “غم و اندوه پس از زایمان” است که بسیاری از مادران تجربه می‌کنند. زنان مبتلا به افسردگی پیریناتال احساس غم شدید، اضطراب و خستگی می‌کنند که ممکن است انجام وظایف روزمره، از جمله مراقبت از خود یا دیگران، را برایشان دشوار کند.
- افسردگی پیش یائسگی
برخی از زنان را در دوران انتقال به یائسگی تحت تاثیر قرار می‌دهد. در حالی که دوره‌های نامنظم، مشکلات خواب، تغییرات خلق‌وخو و گرگرفتگی‌ها در این دوره معمول هستند، احساسات شدیدتر از قبیل تحریک‌پذیری، اضطراب، غم یا از دست دادن لذت ممکن است نشانه‌هایی از افسردگی باشند.
- افسردگی بالینی (ماژور)
این نوع افسردگی شامل علائم شدید و پایدار افسردگی است که ممکن است برای مدت طولانی ادامه یابد و نیاز به درمان جدی داشته باشد.
علت‌های افسردگی در زنان
علت های افسردگی در زنان می‌تواند طیف وسیعی از عوامل گوناگون را در بر داشته باشد. تجربه های زندگی، شرایط محیطی، استرس‌های طولانی‌مدت (مانند استرس در رابطه، استرس کاری)، وقایع استرس‌زا یا تروماتیک، ویژگی های شخصیتی و همینطور عوامل بیولوژیکی و ژنتیکی از دلایل عمده و مهم در بروز افسردگی در زنان هستند.
عوامل بیولوژیکی
یکی از مهم‌ترین عوامل بیولوژیکی افسردگی در زنان، تغییرات هورمونی است. دوره‌هایی مانند بارداری، یائسگی و حتی چرخه قاعدگی می‌توانند بر تعادل شیمیایی مغز تاثیر بگذارند و منجر به بروز افسردگی شوند.
عوامل روان‌شناختی
استرس‌های روزمره، فشارهای اجتماعی و انتظارات بالای جامعه از زنان از دیگر عوامل مهمی هستند که می‌توانند افسردگی را در زنان تشدید کنند. همچنین تجربه‌های عاطفی مانند از دست دادن عزیزان یا جدایی‌های عاطفی نیز به این وضعیت دامن می‌زنند.
عوامل اجتماعی و فرهنگی
در برخی جوامع، از زنان انتظار می‌رود نقش‌های متعددی را به عهده بگیرند، از جمله مراقبت از خانواده، موفقیت در کار، و حفظ ظاهر اجتماعی. این فشارهای چندگانه می‌تواند منجر به احساس ناامیدی و استرس‌های مزمن شود.
علائم افسردگی در زنان
نشانه های افسردگی در زنان ممکن است در ابعاد مختلفی آشکار شود. این علائم در افراد با هم متفاوت است. با این همه، همچنان احتمال این وجود دارد که یک زن افسرده، هیچ علامت چشمگیری از خود بروز ندهد!
علائم عاطفی
- احساس ناامیدی و خستگی مداوم
- احساس گناه و بی‌ارزشی
- افزایش اضطراب و نگرانی
علائم جسمانی
- تغییرات در خواب (بی‌خوابی یا خواب زیاد)
- تغییرات در اشتها (کم‌خوری یا پرخوری)
- مشکلات جسمی مانند سردرد و دردهای مزمن
علائم رفتاری
- کناره‌گیری از فعالیت‌های اجتماعی
- کاهش تمرکز و حافظه
- کاهش انگیزه و انرژی
تاثیر افسردگی زنان بر روابط و خانواده
افسردگی می‌تواند بر روابط خانوادگی و اجتماعی زنان تاثیرات منفی بگذارد. افسردگی در زنان معمولا باعث میشود از وظایف خانوادگی خود عقب بمانند و این موضوع به تنش های خانوادگی منجر می‌گردد.
تاثیر افسردگی زنان بر سلامت جسمی
افسردگی نه تنها بر روان بلکه بر جسم نیز تاثیر دارد. این اختلال می‌تواند سیستم ایمنی بدن را ضعیف کرده و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را افزایش دهد.
راه‌های تشخیص افسردگی در زنان
تشخیص افسردگی در زنان نیازمند انجام مصاحبه بالینی با رواندرمانگر است. داشتن صرفا یک یا چند مورد از علائم همیشه به معنای ابتلا به افسردگی نیست و معیار های دیگری نیز باید در نظر گرفته شوند. به همین منظور اگر برای مدت بیشتر یک ماه، چند نشانه را تجربه میکنید، مهم‌ترین قدمی که باید برای تغییر وضعیت بردارید، مراجعه به روانشناس است. کلینیک روانشناسی مهر مرجان، محلی است که میتوانید با مشاورین و درمانگران متخصص و باتجربه ارتباط برقرار کنید.